朝代:宋代
作者:徐积
原文:
外官之重,其惟使乎。使者之重,兵政刑诛。持挈纲领,设施楷模。
以实去伪,以清革污。善本须养,恶根必锄。非严不肃,非宽不舒。
非威不行,非信不孚。诸如此类,一不可无。而况百粤,岭阳海隅。
其俗彍悍,戒吏侵渔。缓之则怀,扰之则吁。又况其徼,溪洞蛮居。
虑要先定,戒须早图。使臣之重,不其然欤。命使维何,曰山阳守。
维山阳守,其质忠厚。既明而恕,惟所自有。以严以威,以左以右。
维恕维平,维详维精。所济维敏,所孚维诚。刑无必用,事皆原情。
或虚其狱,或空其庭。称者盈巷,传者盈城。四境之内,尽为欢声。
其体则庄,面无浮气。其目则瞭,心无所蔽。不激不诡,不迁不泥。
亦不自务,亦不自恃。好谋好询,使臣所贵。维询维谋,何以酬之。
维时武备,为国修之。我闻番禺,熙宁之前。弓手之外,枪手三千。
总计一路,何啻万数。因而循之,不烦招募。可增其籍,可当土兵。
不费斗粟,不用尺缯。其便如此,何惮弗兴。付之善吏,以成其能。
训之练之,按阅有程。可如汉制,选择骁锐。号为奔命,无所不备。
岂惟广东,自广而西。闻命即赴,势张力齐。如声如响,如鸷如飞。
如决大水,从山赴溪。盖神速者,用兵之奇。仍坚其城,仍浚其池。
虽有交趾,正如狐狸。伏藏窟穴,其何能为。
wài guān zhī zhòng , qí wéi shǐ hū 。 shǐ zhě zhī zhòng , bīng zhèng xíng zhū 。 chí qiè gāng lǐng , shè shī kǎi mó 。
yǐ shí qù wěi , yǐ qīng gé wū 。 shàn běn xū yǎng , è gēn bì chú 。 fēi yán bù sù , fēi kuān bù shū 。
fēi wēi bù xíng , fēi xìn bù fú 。 zhū rú cǐ lèi , yī bù kě wú 。 ér kuàng bǎi yuè , lǐng yáng hǎi yú 。
qí sú guō hàn , jiè lì qīn yú 。 huǎn zhī zé huái , rǎo zhī zé xū 。 yòu kuàng qí jiǎo , xī dòng mán jū 。
lǜ yào xiān dìng , jiè xū zǎo tú 。 shǐ chén zhī zhòng , bù qí rán yú 。 mìng shǐ wéi hé , yuē shān yáng shǒu 。
wéi shān yáng shǒu , qí zhì zhōng hòu 。 jì míng ér shù , wéi suǒ zì yǒu 。 yǐ yán yǐ wēi , yǐ zuǒ yǐ yòu 。
wéi shù wéi píng , wéi xiáng wéi jīng 。 suǒ jì wéi mǐn , suǒ fú wéi chéng 。 xíng wú bì yòng , shì jiē yuán qíng 。
huò xū qí yù , huò kōng qí tíng 。 chēng zhě yíng xiàng , chuán zhě yíng chéng 。 sì jìng zhī nèi , jìn wèi huān shēng 。
qí tǐ zé zhuāng , miàn wú fú qì 。 qí mù zé liǎo , xīn wú suǒ bì 。 bù jī bù guǐ , bù qiān bù ní 。
yì bù zì wù , yì bù zì shì 。 hǎo móu hǎo xún , shǐ chén suǒ guì 。 wéi xún wéi móu , hé yǐ chóu zhī 。
wéi shí wǔ bèi , wèi guó xiū zhī 。 wǒ wén fān yú , xī níng zhī qián 。 gōng shǒu zhī wài , qiāng shǒu sān qiān 。
zǒng jì yī lù , hé chì wàn shǔ 。 yīn ér xún zhī , bù fán zhāo mù 。 kě zēng qí jí , kě dāng tǔ bīng 。
bù fèi dòu sù , bù yòng chǐ zēng 。 qí biàn rú cǐ , hé dàn fú xìng 。 fù zhī shàn lì , yǐ chéng qí néng 。
xùn zhī liàn zhī , àn yuè yǒu chéng 。 kě rú hàn zhì , xuǎn zé xiāo ruì 。 hào wèi bēn mìng , wú suǒ bù bèi 。
qǐ wéi guǎng dōng , zì guǎng ér xī 。 wén mìng jí fù , shì zhāng lì qí 。 rú shēng rú xiǎng , rú zhì rú fēi 。
rú jué dà shuǐ , cóng shān fù xī 。 gài shén sù zhě , yòng bīng zhī qí 。 réng jiān qí chéng , réng jùn qí chí 。
suī yǒu jiāo zhǐ , zhèng rú hú lí 。 fú cáng kū xué , qí hé néng wèi 。